مقدمه:
«تاریخ نظامی جامع نمایشات هراسناك است كه بازیگران صحنه وسیع آنها منحصر به اشخاص معین نبوده است. بلكه شامل ملل یا تمدنهای مختلف می شوند. از اینرو برای كسانیكه خواسته باشند راجع به كیفیات روحی انسانها و اقوام بررسیهای دقیقی بنمایند، فایده خواندن تاریخ نظامی بیش از تاریخ عمومی است»
«سرلشكر كلمان گران گر»
مغولان یكی از اقوام زرد پوست بودند كه در مغولستان و شمال صحرای گبی می‌زیستند. این سرزمین بسیار خشك و مردم آن در فقر و خشونت به شیوه بیانگردی و چادرنشینی روزگار را می گذراندند.
آنان تا قبل از ظهور چنگیزخان به صورت قبایل متعدد پراكنده زندگی می كردند. این قبایل از نظر شیوه زندگی به دو دسته مهم تقسیم می شدند: 1- قبایل جنگی كه كارشان ماهیگیری و شكار حیوانات بود .
2- قبایل صحرانورد كه چادرنشین و دامدار بودند. میان ایلهای متعدد همیشه بر سر تصرف مراتع و غنایم جنگ و خونریزی بود. خان هر قبیله ای كه آن ها «نویان» می‌گفتند نوكران (بهادران-جنگاوران) چندی را به دور خود جمع كرده و یك نیروی نظامی قبیله‌ای تشكیل داده بودند. این نوكران در زندگی، شكار، تقسیم غنایم و جنگهای خان حضور فعال داشتند.
و حالا اینجا این سوال پیش می آید آیا این گروههای صحرانشین، بیانگرد چگونه توانستند این چنین فتوحاتی را بدست آورند. چه عواملی باعث پیشرفت و موفقیتهای آنان شد؟
در این تحقیق سعی شده است چگونگی تشكیل سپاه، لشكر مغول و عوامل پیروزی را تك تك اشاره نمایم و اصلاحات و تغییرات كه در این سپاهیان در زمان ایلخانان انجام شده را بازگو كنیم.
چنگیز و چگونگی اتحاد قبایل
هفتصد سال پیش مردی بر اكثر ممالك دست یافت نصف جهان را مسخر كرد و نوع بشر را چنان به وحشت افكند كه هنوز هم پس از قرنها آثار آن بیم نمایانست «سپاه چنگیزی آلت بسیار هولناك و قتالی بود به شرط آنكه آنرا ماهرانه بكار برده و انتظام و احترام را در آن حفظ كنند.
ظهور تموچین و اتحاد قبایل گوناگون سبب یكپارچگی نیروهای نظامی این قبیله ها شد و یك ماشین جنگی بزرگ، خشن و خونریز را به سوی مرزهای كشورهای مجاور و جهانگشائی كشاند.
فهرست مطالب
مقدمه 2
چنگیز و چگونگی اتحاد قبایل 3
شكل ظاهری یك سرباز مغولی و خصوصیات اخلاقی آن 5
دسته بندی لشكر مغول 7
صف آرایی سپاه 11
تعداد سپاهیان مغول 15
شیوه ها و تاكتیك های نظامی مغولان 17
چگونگی رفتار با اسیران 20
یاسای چنگیزی و تاثیر آن در سپاه 23
اسلحه 24
چگونگی تامین آذوقه و توشه برای سپاه 28
مواجب و حقوق سپاهیان 29
منابع و مآخذ 32