مقدمه
فصل اول (كلیات)
- 1. طرح و تبیین موضوع
- 2. ادبیات موضوع
- 3. علل انتخاب موضوع
- 4. سؤال اصلی و سؤالات فرعی
- 5. فرضیه های تحقیق
- 6. تعریف مفاهیم
- 7. متغییرها
- 8. روش‌تحقیق
- 9. موانع و محدودیتهای تحقیق
- 10. سازماندهی تحقیق
- 1. روشهای مطالعه سیاست خارجی
- 2. سطح تحلیل
- 3. عوامل مؤثر درتعیین سیاست خارجی
- 1. اصول واهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
- 2. ابزارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
- 3. اصول و اهداف سیاست خارجی جمهوری عربی سوریه
- 4. ابزارهای سیاست خارجی جمهوری عربی سوریه
- 5. بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایران و سوریه
فصل دوم (اصول و اهداف سیاست خارجی ایران و سوریه)
بخش اول مبانی نظری سیاست خارجی
بخش دوم
فصل سوم (پیشینه روابط ایران و سوریه 1979ـ 1946)
بخش اول ـ روابط ایران و سوریه از1979- 1946
بخش دوم ـ عوامل تأثیر گذار بر روابط ایران و سوریه
1. عوامل تأثیر گذار بر سردی روابط دو جانبه (1973ـ 1946)…
الف ـ روابط ایران و اسرائیل …
ب ـ مشكلات داخلی سوریه و ایدئولوژی رادیكال بعث
2. عوامل تأثیر گذار بر بهبود نسبی روابط دوجانبه (1979ـ 1974)
الف ـ شرایط منطقه ای
ب ـ شرایط بین المللی
ج ـ به قدرت رسیدن حافظ اسد و پایان بحران داخلی
د ـ مرگ جمال عبدالناصر و افول ناسیونالیسم عربی
نتیجه گیری فصل سوم
فصل چهارم (روابط ایران و سوریه 1988ـ 1979)
بخش اول ـ انقلاب اسلامی ایران
- انقلاب اسلامی ایران و مواضع سوریه
- جنگ ایران و عراق و موضع گیریهای سوریه
- دلایل حمایت سوریه از ایران در جنگ
بخش دوم
الف ـ دیدگاهها و مواضع ایران در مورد بحران خاورمیانه
ب ـ اختلافات عراق و سوریه و تأثیر آن بر روابط ایران و سوریه
ج ـ اتحاد ایران و سوریه
- تهاجم اسرائیل به لبنان و تأثیر آن بر روابط دو جانبه
- تنش های سوریه ـ ایران در لبنان
- دلایل تغییر موضع تاكتیكی سوریه در طول جنگ
- قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل و مواضع سوریه
- نتیجه گیری فصل چهارم
- پایان جنگ تحمیلی و سیاست جدید ایران
- روابط ایران و سوریه (2001ـ 1989)
- پیمان طائف ومواضع ایران و سوریه
- حمله عراق به كویت و مواضع ایران و سوریه
- كنفرانس صلح مارید و مواضع ایران و سوریه
- اختلافات ایران و امارات متحده عربی و موضع گیری سوریه
- تهاجم تركیه به شمال عراق و مواضع ایران و سوریه
- پیمان استراتژیك تركیه ـ اسرائیل و مواضع ایران و سوریه
- اختلافات تركیه ـ سوریه و نقش ایران
فصل پنجم (روابط ایران و سوریه 2001ـ 1989)
بخش اول ـ روابط سیاسی ایران و سوریه
بخش دوم ـ عوامل تأثیر گذار بر روابط ایران و سوریه پس از جنگ
نتیجه گیری فصل پنجم
فصل ششم (نتیجه گیری)
منابع و مآخذ
مقدمه :
خاورمیانه به عنوان منطقه ای استراتژیك جایگاه عمده و حساسی در رقابتهای دو ابر قدرت شرق و غرب در دوران جنگ سرد داشت و نقش یك محرك را در مداخلة ابر قدرتها ایفا می كرد . پس از دوران جنگ سرد و فروپاشی شوروی نه تنها این منطقه اهمیت خود را از دست نداده بلكه بر اهمیت آن نیز افزوده شده است . لذا درك و شناخت صحیح از تحولات منطقه خاورمیانه ، برای ایران كه خود در این منطقه قرار دارد ضروری و آگاهی از عملكرد دولتهای منطقه نیز در این راستامی باشد .سوریه به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیكی ، یكی از مهم‌ترین كشورهای خاورمیانه محسوب می شود كه توانسته است در چند دهة اخیر نقش مهمی را در روند تحولات منطقه ای ایفا نماید . بدین لحاظ این كشور جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی ایران كه اولویت اصلی را در روابط خارجی بر همكاری با كشورهای اسلامی و غیر متعهد می دهد ، به خود اختصاص داده است و نیاز هست كه شناخت بیشتری نسبت به آن پیدا كرد . ایران و سوریه به عنوان دو كشور خاورمیانه ای غیر همسایه توانسته اند در دو و نیم دهة اخیر بیشترین هماهنگیها را در روند تحولات منطقه ای و جهان اسلام كسب نمایند
طرح و تبیین موضوع :
مطابق با اصل 152 قانون اساسی جمهوری اسلامی ، سیاست خارجی ایران بر اساس "نفی هر گونه سلطه جویی و سلطه پذیری ، حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی كشور ، دفاع از حقوق همه مسلمانان و عدم تعهد در برابر ابر قدرتهای سلطه گرو روابط صلح آمیز با دول غیر محارب استوار است . بنابراین ازدیدگاه قانون اساسی رابطه با دول غیر محارب مجاز شمرده شده است
پس علاوه بر رابطه با دول غیر محارب ، برقراری رابطه با كشورهایی كه از لحاظ مواضع سیاسی به ایران نزدیك می باشند در دستور كار سیاست خارجی این كشور قرار دارد .
سوریه كه در این ردیف ازكشورها قرار دارد جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی ایران به خود اختصاص داده است به طوری كه از آن به عنوان كشور دوست و برادر یاد می شود . وقوع انقلاب اسلامی در ایران و سقوط شاه ـ متحد استراتژیك اسرائیل در منطقه ـ باعث خشنودی سوریها كه خود را متولی مبارزه با اسرائیل می دانستند ، شد و به حمایت از این انقلاب پرداختند .
ادبیات موضوع :
علیرغم حساسیت و اهمیت موضوع یكی از نكته های جالب توجه در ارتباط با آن كم توجهی محققان و پژوهندگان این رشته به این مسأله می باشد و كمتر تحقیق و كتابی در این زمینه یافت می شود كه به طور دقیق و موشكافانه به بررسی روابط پیچیدة ایران و سوریه پرداخته باشد . در این ارتباط تنها گزارشها و مقالاتی به چشم می خورد كه بیشتر به مسألة صلح و اقدامات سوریه و بررسی سطحی روابط ایران و سوریه و البته با دیدگاه وزارت خارجه ای پرداخته است .
تعریف مفاهیم :
در متن این پژوهش مفاهیمی چون سیاست خارجی ، روابط خارجی ، بحران خاورمیانه و موازنه قدرت را ملاحظه می كنیم كه باید منظور خود را از این مفاهیم و كاربرد آن مشخص و تبیین نماییم . تعریف این مفاهیم از آن نظر ضروری و دارای اهمیت است كه مبنای نظری این پژوهش را تشكیل داده و در درك بهتر و عمیق تر متن كمك می كند . بنابراین در اینجا به اختصار به تعریف مفاهیم مورد نیاز پرداخته می شود :
سیاست خارجی : سیاست خارجی را باید مجموعه ای از اهداف ، جهت گیریها ، روشها و ابزار در نظر گرفت كه یك حكومت در مقابل سایر واحدهای سیاسی بین الملل به منظور دستیابی به منافع ملی دنبال می كند . سیاست خارجی در نهایت سعی می كند بر رفتار و كردار سایر كشورها و نتیجتاً بر كل نظام بین الملل اثر بگذارد ، ضمن اینكه متقابلاً از محیط خارجی تأثیر می پذیرد
موانع و محدودیتهای تحقیق :
كمبود منابع به زبان فارسی و عدم توجه محققان این رشته به این مسأله و پراكندگی اطلاعات در این رابطه ، سبب ایجاد محدودیتها و مشكلاتی در تحقیق گردید . علاوه بر این محرمانه بودن و عدم دسترسی به اطلاعات از دیگر مشكلات قابل ذكر در این مورد است .
سازماندهی تحقیق :
با توجه به طرح موضوع و سئوال اصلی و همچنین فرضیه تحقیق پایان نامة حاضر در فصول ذیل مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد :
فصل اول : كلیات طرح پژوهش ؛
فصل دوم : اصول و اهداف سیاست خارجی به طور اعم و سیاست خارجی ایران و سوریه به طور اخص ؛
فصل سوم : بررسی پیشینه روابط سیاسی ایران و سوریه با عنایت به روابط ایران و اسرائیل؛
فصل چهارم : بررسی روابط دوجانبه بعد از انقلاب اسلامی در ایران تا پایان جنگ ایران و عراق ؛
فصل پنچم : بررسی روابط دو كشور پس از جنگ تا زمان درگذشت حافظ اسد رئیس جمهور سوریه با توجه به عوامل تأثیر گذار در این مقطع زمانی ؛
فصل ششم : نتیجه گیری .