ارزیابی ژنوتیپ های نعناع در طی دو سال زراعی و همچنین تحت انکوباتورهای LED و نیز اثرات متقابل بین قارچ‌های میكوریزا و نوردارای 248صفحه وبا فرمت ورد وقابل ویرایش می باشد
فصل اول
مقدمه و کلیات
كاربرد مستقیم گیاهان دارویی در دهه‌های اخیر به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا كرده است و تعداد زیادی از داروهای موثر و با اهمیت كه امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، از این گیاهان استخراج می‌شوند. مصرف رو به تزاید این گیاهان تنها به كشورهای در حال توسعه محدود نمی‌شود و اخیراً در كشورهای توسعه یافته نیز جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در كشور ما به لحاظ تنوع جغرافیایی و اقلیمی، گونه‌های گیاهی متنوعی انتشار یافته‌اند و تعداد بسیار زیادی از این فلور غنی گیاهی را گیاهان دارویی شامل می‌شوند. مواد موثره و عناصر شیمیایی موجود در این گیاهان بسیار متفاوت است و تنها از طریق آزمایش‌ها و تجزیه‌های متعدد میتوان به ماهیت آنها پی برده و آنها را طبقه‌بندی نمود [4]. این مواد موثره جزء متابولیت‌های ثانویه می‌باشند كه بسیار متنوع بوده و در تمام گیاهان عالی وجود دارند. تعداد زیادی از این تركیبات از جمله ترپن‌ها، ساپونین‌ها، تانن‌ها، گلوكوزینولیت‌ها و پلی استیلن‌ها،گیاهان را در مقابل ویروس‌ها، باكتری‌ها، قارچ‌ها و حتی حیوانات گیاه‌خوار محافظت می‌كنند و یا بر رشد و نمو گیاهان مجاور تاثیر می‌گذارند [271]. بخشی از متابولیت‌های ثانویه گیاهی، مواد فرار یا اسانس‌ها هستند كه تركیبات شیمیایی بسیار متنوعی بوده و شامل دو گروه اصلی ترپنوئیدها و تركیبات آروماتیك فنیل پروپان‌ها می‌باشند. گرچه اسانس‌ها شامل تعداد زیادی تركیبات مختلف می‌باشند، اما اصلی‌ترین این تركیبات مونوترپن‌ها هستند [56].
خانواده نعناع یا Lamiaceae یكی از ده خانواده بزرگ گیاهی است كه به عنوان یك الگو و منبع برای ارزیابی انواع تركیبات ثانویه گیاهان مختلف به كار میرود [271]. این خانواده شامل 200 جنس و حدود 2000 تا 5000 گونه گیاهی است كه در نقاط مختلف دنیا به استثناء عرض‌های بسیار بالا و پایین پراكنده شده‌اند [15]. تركیبات موثره در این خانواده، ترپنوئیدها می‌باشند كه با تركیبات دیگر همراهند و به طور عمده در كرك‌های اپیدرمی برگ‌ها، ساقه‌ها و ساختارهای رویشی گیاه وجود دارند.
از آنجایی كه مواد موثره و عناصر شیمیایی تحت تاثیر فرآیندهای مختلف و شرایط محیطی مختلف در محل رویش گیاه قرار می‌گیرند، لذا برنامه‌های به نژادی مانند معرفی ارقام، نژادها و ژنوتیپ‌های جدید، همچنین جذب بهتر عناصر غذایی از طریق همزیستی گیاه با قارچ‌ها و تأمین شرایط بهینه رشد از جمله کیفیت بهتر نور برای گیاه میتواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای در بهبود و افزایش كمیت و كیفیت عملكرد و اسانس تولیدی گیاه داشته باشد [4]. علاوه بر آن، اثرات متقابل فاكتورهای زیستی و غیر‌زیستی اهمیت زیادی در موفقیت كشت محصولات گیاهی دارد و در گیاهان دارویی، نور به همراه حضور میکوریزا ممکن است بتواند با افزایش میزان اسانس، در تولید و تجاری نمودن آنها نقش حائز اهمیتی را داشته باشد. اخیراً ساخت و توسعه استفاده از انکوباتورهای LED درفضاهای کنترل شده نشان داده است که عملکرد گیاهی و تولید ترکیبات ثانویه میتواند تحت تأثیر نورهای مربوطه افزایش یابد [223]، هر چند این نوع تحقیقات بر روی اکثر گیاهان دارویی و از جمله نعناع انجام نشده است و همچنین تا به حال گزارشی نیز مبنی بر اثرات متقابل بین میکوریزا و نورهای تک فام LED در این گیاه مشاهده نشده است.