بررسی تأثیر شرط اجل در عقد بیع و مقایسه ی آن با کنوانسیون بیع بین المللی کالا مصوب ۱۹۸۰ وین

چكیده

"بررسی تطبیقی تأثیر شرط اجل در عقد بیع؛ مقایسه­ی تطبیقی در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا"، در درجه­ ی نخست در صدد بیان آثار شرط اجل بر تعهدات و مسئولیت قراردادی طرفین قرارداد بیع در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا می­باشد. با این حال، در این رساله به بررسی مختصر از وضعیت و جایگاه شروط ضمن عقد و ارتباط آن با عقد مشروط نیز پرداخته شده است. همچنین در کنار بررسی آثار شرط اجل، به تبیین هر چه بیشتر این نوع از شروط قراردادی پرداخته و به بیان تعریف، اوصاف، انواع و شرایط صحت این گونه از شروط ارائه گردیده است.اصل و قاعده­ی نخستین در کلیه­ی تعهدات قراردادی، همچون تعهدات قراردادی عقد بیع، بر حال بودن این گونه تعهدات دلالت دارد؛ مگر آنکه طرفین قرارداد با تراضی خویش موعدی را برای ایفای تعهد پیش­بینی نمایند و یا آنکه عرف و عادتی وجود داشته باشد که دلالت بر تأخیر ایفای تعهد نماید.شرط اجل تأثیر بسزایی در اجرای تعهدات عقد بیع داشته و به طور مشخص می­تواند امکان مطالبه اجرای تعهد از سوی متعهدله و اجرای تعهد از سوی متعهد را تا قبل از فرا رسیدن اجل به تأخیر انداخته و زمان استحقاق متعهدله جهت مطالبه­ی خسارت ناشی از عدم ایفای تعهدات قراردادی و توسل به دیگر طروق جبران خسارت ناشی از عدم اجرای تعهدات را به بعد از فرا رسیدن اجل موکول می­نماید. همچنین، شرط اجل می­تواند سبب سقوط حق حبس و مانع اجرای تهاتر گردد.

واژگان کلیدی:شرط ضمن عقد، تأثیر شرط اجل، عقد بیع، تعهدات قراردادی و مسئولیت قراردادی

فهرست مطالب

مقدمه. ۱

بخش اول: معرفی شرط ضمن عقد و شرط اجل.. ۴

فصل اول: معرفی شرط ضمن عقد. ۴

مبحث اول: مفهوم شرط و تمییز آن از مفاهیم مشابه. ۷

مبحث دوم: انواع شرط ضمن عقد. ۹

گفتار اول:  شروط تقییدی و تعلیقی.. ۹

گفتار دوم:  شروط تصریحی و ضمنی.. ۱۰

گفتار سوم:  شروط بنایی، ضمن عقد و الحاقی.. ۱۰

مبحث سوم: اثر شرط ضمن عقد. ۱۳

مبحث چهارم: رابطهی عقد و شرط ضمن عقد. ۱۵

مبحث پنجم: شرایط صحت شرط ضمن عقد. ۲۰

گفتار اول: مقدور بودن. ۲۱

گفتار دوم:  مشروع بودن. ۲۲

گفتار سوم:  منفعت عقلایی داشتن.. ۲۲

گفتار چهارم:  معلوم یا معین بودن. ۲۳

گفتار پنجم: مخالف مقتضی ذات عقد نبودن. ۲۵

فصل دوم: معرفی شرط اجل.. ۲۷

مبحث اول: معرفی شرط اجل در حقوق ایران. ۲۷

گفتار اول:  تعریف شرط اجل.. ۲۷

بند اول: تعریف اجل، ویژگیها و انواع آن. ۲۸

بند دوم:  مفهوم شرط اجل.. ۳۳

گفتار دوم: انواع شرط اجل.. ۳۵

بند اول:  شرط اجل تعلیقی، شرط اجل تأخیری و شرط اجل انفساخی.. ۳۵

بند دوم:  شرط اجل صریح و شرط اجل ضمنی.. ۳۶

گفتار سوم: منابع پذیرش شرط اجل.. ۳۷

گفتار چهارم: مبانی نظری پذیرش شرط اجل.. ۳۷

گفتار پنجم:  ماهیت شرط اجل.. ۳۸

گفتار ششم:  شرایط صحت شرط اجل.. ۳۹

بند اول:  قطعیت وقوع اجل.. ۳۹

بند دوم: تعیین تاریخ دقیق اجل.. ۴۰

گفتار هفتم: موارد سقوط اجل.. ۴۲

بند اول: انصراف متعهد از شرط اجل.. ۴۲

بند دوم: فوت متعهد. ۴۴

بند سوم:  ورشکستگی مدیون. ۴۶

مبحث دوم: تعریف شرط اجل در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مصوب ۱۹۸۰٫ ۴۸

بخش دوم: تأثیر شرط اجل در عقد بیع. ۵۲

فصل اول: بررسی تأثیر شرط اجل  بر حقوق قراردادی طرفین عقد بیع. ۵۲

مبحث اول: بررسی تأثیر شرط اجل بر حقوق قراردادی طرفین عقد بیع در حقوق ایران. ۵۲

گفتار اول: تأثیر شرط اجل در سقوط حق حبس… ۵۲

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل در تعلیق مرور زمان. ۵۵

گفتار سوم: تأثیر شرط اجل بر عدم امکان تهاتر تعهد موجل.. ۵۶

مبحث دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر حقوق قراردادی طرفین عقد بیع در کنوانسیون بیع. ۵۸

فصل دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر اجرای تعهدات قراردادی طرفین عقد بیع. ۶۰

مبحث اول: بررسی تأثیر شرط اجل بر اجرای تعهدات قراردادی طرفین عقد بیع در حقوق ایران. ۶۰

گفتار اول: تأثیر شرط اجل در به تأخیر افتادن امکان مطالبه‌ی تعهدات قراردادی از سوی متعهد. ۶۰

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل در به تأخیر انداختن امکان اجرای تعهدات قراردادی از سوی متعهد. ۶۵

مبحث دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر اجرای تعهدات قراردادی طرفین عقد بیع در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا  71

فصل سوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی و قانونی طرفین عقد بیع. ۷۳

مبحث اول: تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی و قانونی طرفین عقد بیع در حقوق ایران. ۷۴

گفتار اول: تأثیر شرط اجل بر تحقق مسئولیت قراردادی طرفین عقد بیع. ۷۴

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قانونی طرفین عقد بیع. ۷۶

مبحث دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی و قانونی طرفین عقد بیع در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا  82

گفتار اول: تأثیر شرط اجل در به تأخیر انداختن زمان استحقاق دریافت خسارت… ۸۲

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل در به تأخیر انداختن حق متعهدله در توسل به شیوه‌ی جبرانی فسخ قرارداد ۸۲

نتیجه گیری کل تحقیق. ۸۵

فهرست منابع و مأخذ. ۸۷