تغذیه

ویتامین

مقدمه

وضعیت امنیت غذا و تغذیه در ایران

استراتژیهای کلی حاکم بر برنامه امنیت غذا و تغذیه

شیوه مصرف صحیح غذا و هرم غذایی

تغذیه در 6 ماه اول زندگی

تغذیه کودک 24-6 ماهه

شرایط مواد غذایی مناسب

شروع و نحوه تغذیه تکمیلی

مکمل های غذایی کودک

وضعیت صحیح شیر دادن

نکات قابل توجه در شیردادن

مقوی و مغذی کردن غذای کودک

نکات مهم در تغذیه سال دوم زندگی

ذایقه سازی

تغذیه کودک مبتلا به اسهال  

تغذیه در دوران بارداری و شیردهی

توصیه‌های  تغذیه‌ای برای زنان باردار لاغر BMI کمتر از 8/19

راه های افزایش دریافت انرژی (مقوی کردن)

تغذیه مادران شیرده

نیازهای تغذیه‌ای در سنین مدرسه

رفتارهای تغذیه‌ای نامطلوب در کودکان سنین مدرسه و توصیه ها:

نیازهای تغذیه دوران بلوغ

عادات بد غذایی در سنین بلوغ

ارزیابی وضعیت تغذیه و رشد کودکان و نوجوانان

توصیه‌های  مهم تغذیه‌ای برای سالمندان

کنترل وزن در سالمندان

اختلالات تغذیه ای شایع

آموزش پیشگیری از کم خونی فقر آهن

آموزش اهمیت دریافت کلسیم وروی

مراقبت پیشگیری از کمبود ید و پایش میزان ید ادرار

پایش در مناطق روستایی

آموزش اهمیت دریافت ریز مغذیها

مقدمه

بانک جهانی در سال 2012 امنیت غذایی را به صورت «دسترسی همه مردم در تمام اوقات به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم» تعریف کرد که این تعریف در کنفرانس رم مورد تاکید  قرار گرفت.

این تعریف به سه عنصر «موجود بودن غذا»، «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» استوار است. عنصر موجود بودن غذا تنها به میزان مواد غذایی در مرزهای ملی که درگذشته عنصر اصلی امنیت غذایی بود، تکیه ندارد و امروزه شامل تولید (عرضه داخلی) و واردات مواد غذایی می‌باشد.

وضعیت امنیت غذا و تغذیه در ایران:

در کشور ما سوء تغذیه ناشی از فقر از چهل سال قبل گزارش شده است و علیرغم تلاشها همچنان شیوع نسبتاً وسیع دارد و قبل از اینکه به پیشگیری و کنترل آن بپردازیم بیماریهای متابولیک ناشی از رفاه نیز شتاب زده از راه رسیده اند. البته در بسیاری مواد سوء تغذیه نه به دلیل کمی درآمد بلکه به سبب نداشتن آگاهی از اصول تغذیه است.

به طور کلی داده های موجود سه روند مهم و تعیین کننده در زمینه غذا و بیماریهای متایولیکی را نشان می دهد:

1-                 افزایش چشم گیر مصرف چربی در جامعه

2-                 افزایش سریع و چشم گیر مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلب و عروق

3-                 اضافه وزن و چاقی بخصوص در زنان میانسال

استراتژیهای کلی حاکم بر برنامه امنیت غذا و تغذیه:

1- هماهنگی بین بخشی: تجربه ها نشان داده است که توان مدیریت در سطح استان عامل تضمین کننده در اجرای موفق سیاستهای ملی می‌باشد و از آنجا که مسئله تامین غذا از مقوله های فرابخشی بوده اغلب ارگانها و وزارتخانه ها به نوعی با آن یا معلولهای پس از آن سر و کار دارند، لذا بدون ایجاد هماهنگی و همگرایی در سیاستها اجرای برنامه های مرتبط با امنیت غذا میسر نخواهد بود.

2- جلب مشارکت مردم: بدیهی است در هر برنامه ریزی دولتی یک سمت آن به طرف مردم و حفظ منافع آنها خواهد بود و الزاماً برنامه هایی موفق تر هستند که نقش مردم را در تمام سیکل برنامه ریزی تا اجرا منظور نموده باشند خصوصاً اگر اجرا برنامه مترادف با تغییر رفتار جامعه باشد.

شیوه مصرف صحیح غذا و هرم غذایی:

شرط اصلی سلامت زیستن داشتن تغذیه صحیح است. تغذیه صحیح یعنی رعایت دو اصل تعادل و تنوع در برنامه ریزی غذایی روزانه تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی و تنوع به معنی انواع مختلف مواد غذایی در 5 گروه اصلی مواد در  هرم غذایی می‌باشد. هرم غذایی از 5 گروه اصلی مواد غذایی تشکیل شده است. هر چه از بالای هرم به سمت پایین نزدیک می شویم حجمی که گروههای غذایی به خود اختصاص می دهند بیشتر شده و باید مقدار مصرف روزانه آنها بیشتر شود

1- گروه نان و غلات

2- گروه میوه ها و سبزی ها:

3- گروه شیر و لبنیات:

تغذیه در 6 ماه اول زندگی:

تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه اول زندگی برای رشد و تکامل کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر، کودک نیاز به مصرف هیچ گونه ماده غذایی و حتی آب ندارد. البته مصرف قطره مولتی ویتامین و یا آ+د ضروری است (از 15 روزگی تا 24 ماهگی روزانه 25 قطره) و در شرایط بیماری مثل اسهال، مصرف دارو و یا ORS اشکالی ندارد.

تغذیه کودک 24-6 ماهه:

بعد از پایان سن 6 ماهگی نیاز غذایی کودک تنها با خوردن شیر مادر تامین نمی‌شودو باید علاوه بر شیر مادر به کودک غذای کمکی داده شود. ولی این بدان معنی نیست که مادر دفعات شیر دهی را کم کند بلکه باید هر زمان کودک تمایل داشت، شیر خود را به او بدهد

شروع و نحوه تغذیه تکمیلی:

غلات مانند برنج بهترین ماده غذایی برای شروع تغذیه ی تکمیلی است. چون هضم آنها آسان است. فرنی یکی از بهترین غذاهایی است که می‌توان از یک بار در روز به اندازه 1 تا 3 قاشق مرباخوری شروع کرد و به تدریج بر مقدار ان، متناسب با اشتهای کودک افزود. از هفته دوم  شروع غذای کمکی می‌توان علاوه بر فرنی، شیر برنج و حریره بادام نیز به کودک داد.

مکمل های غذایی کودک

با توجه به آن که نیاز کودک به برخی از ریز مغذیها با شیر مادر یا تغذیه تکمیلی به طور کلی برآورده نمی شود،اضافه نمودن مکمل های غذایی همراه تغذیه با شیر مادر و تغذیه تکمیلی ضروری می باشد.

مکمل آهن:

وضعیت صحیح شیر دادن

برای توفیق در امر شیردهی مادر باید سه نکته را رعایت نماید.اولین مورد مربوط به وضعیت خود مادر است که باید کاملا راحت باشد تا خسته نشود.دوم وضعیت  نوزاد است که باید به حد کافی به او نزدیک باشد و بتواند به راحتی پستان را بگیرد و سوم این که نوزاد پستان را به شیوه درست به دهان بگیرد.به نحوی که قسمت قابل توجهی از هاله پستان دردهان او قرار گیرد

نیازهای تغذیه‌ای در سنین مدرسه:

در دوران دبستان رشد کودکان بصورت نسبتاً یکنواخت ادامه دارد و سال های آخر دبستان مقارن با شروع جهش رشد به ویژه در د ختران است. میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه‌ای به دلیل تفاوت در اندازه بدن، تحرک و سرعت رشد متفاوت است. زمانی که به علت کمبود دریافت انرژی منابع پروئینی صرف تولید انرژی می‌شوند از وظیفه اصلی خود که رشد سلول و ترمیم بافت ها است باز میمانند و نهایتاً رشد کودک مختل می‌شود. میان و عده هایی که بخشی از پروتئین مورد نیاز کودکان را تامین می‌کند عبارتند از نان و تخم مرغ، ساندویچ مرغ، کتلت، کوکوها و شیر و کیک.

رفتارهای تغذیه‌ای نامطلوب در کودکان سنین مدرسه و توصیه ها:

v       خودداری از خوردن گوشت: برخی از کودکان سنین مدرسه از خوردن گوشت امتناع می‌ورزند به مادران توصیه می‌شود در غذاهایی مورد علاقه کودک است از گوشت چرخ شده استفاده کنند.

v       خودداری از مصرف شیر و لبنیات: میزان شیر و لبنیات در سنین مدرسه 3-2 واحد می‌باشد. اگر دانش‌آموزان علاقه‌ای به خوردن شیر ساده ندارند می‌توان شیر طعم دار را توصیه کرد.