فهرست
عنوان فصل اول: کلیات تحقیق صفحه
1-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………1
2-1 طرح مساله ……………………………………………………………………………………………………………2
3-1- پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….4
4-1 – فرضیات ……………………………………………………………………………………………………………5
5-1-اهداف…………………………………………………………………………………………………………………5
6-1- روش تحقیق و علت انتخاب …………………………………………………………………………………..6
7-1- موانع و مشکلات تحقیق ………………………………………………………………………………………..6
8-1- اصطلاحات و مفاهیم ………………………………………………………………………………………………7
فصل دوم : ویژگی های طبیعی منطقه مورد مطالعه
1-2- موقعیت جغرافیایی ، حدود وسعت………………………………………………………………………………..9
2-2- ساختار زمین شناسی منطقه مورد مطالعه ………………………………………………………………………..14
3-2- گسل های مهم در منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………..17
الف)گسل آستارا ……………………………………………………………………………………………………………..20
ب) گسل تالش …………………………………………………………………………………………………………………20
4-2- سوانح طبیعی…………………………………………………………………………………………………………….20
1-4-2- زلزله ………………………………………………………………………………………………………………… 21
2-4-2- سیل ………………………………………………………………………………………………………………….21
5-2- خاکها و قابلیت استفاده از اراضی……………………………………………………………………………….22
1-5-2- خاکهای کوهستانی ………………………………………………………………………………………………22
2-5-2- خاکهای کوهپایه ای ……………………………………………………………………………………………..23
3-5-2- خاکهای جلگه ای …………………………………………………………………………………………………23
6-2- عوارض زمین و ناهمواریها…………………………………………………………………………………………..25
1-6-2- ویژگی های دریای خزر …………………………………………………………………………………………26
2-6-2- رشته کوه تالش …………………………………………………………………………………………………….26
3-6-2- دشت های خزری ………………………………………………………………………………………………….27.
7-2 -پوشش گیاهی و جانوری …………………………………………………………………………………………….28
1-7-2- پوشش گیاهی…………………………………………………………………………………………28
2-7-2- پوشش زیست جانوری …………………………………………………………………………………………..29
8-2- منابع آب در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی …………………………………………………………30
1-8-2- آبهای سطحی ………………………………………………………………………………………………………31
2-8-2- آبهای زیرزمینی …………………………………………………………………………………………………….33
9-2- ویژگی های اقلیمی ……………………………………………………………………………………………………33
1-9-2- جریانات جوی ……………………………………………………………………………………………………..34
2-9-2- بارش ………………………………………………………………………………………………………………….37
3-9-2- دما ……………………………………………………………………………………………………………………..40
4-9-2- رطوبت ………………………………………………………………………………………………………………42
5-9-2- یخبندان ……………………………………………………………………………………………………………….45
6-9-2- تبخیر و تعرق ……………………………………………………………………………………………………….46
فصل سوم: ویژگی های انسانی منطقه مورد مطالعه
1-3- سوابق تاریخی و پیشینه سکونت در تالش و رضوانشهر………………………………………………………48
2-3- اندازه جمعیت و روند تحولات آن در شهرستان رضوانشهر………………………………………………..50
3-3- خانوار وبعد آن………………………………………………………………………………………………………….54
4-3- ساخت سنی و جنسی شهرستان رضوانشهر……………………………………………………………………….58
5-3- تراکم نسبی و بیولوژیک……………………………………………………………………………………………..62
6-3- وضعیت سواد ……………………………………………………………………………………………………………63
7-3- حرکت مکانی جمعیت ( مهاجرتها )………………………………………………………………………………65
8-3- ویژگی های اقتصادی جمعیت………………………………………………………………………………………66
9-3- جمعیت فعال و غیر فعال………………………………………………………………………………………………68
10-3- قابلیتها و محدودیتها در زمینه جمعیت روستاهای دهستان مرکزی ……………………………………73
فصل چهارم :ویژگی اقتصای منطقه مورد مطالعه
1-4- کشاورزی ……………………………………………………………………………………………………………….75
1-1-4- زراعت………………………………………………………………………………………………………………..76
2-1-4- باغات و قلمستان یا محصولات دائمی ……………………………………………………………………….88
3-1-4- توت و نوغانداری………………………………………………………………………………………………….91
4-1-4 دامداری ، دامپروری و طیور……………………………………………………………………………………..92
5-1-4- نگهدار و پرورش زنبور عسل …………………………………………………………………………………97
6-1-4- ماهیگری و پرورش ماهی……………………………………………………………………………………….98
2-4- صنعت………………………………………………………………………………………………………………….100
1-2-4- صنایع تبدیلی………………………………………………………………………………………………………101
2-2-4- صنایع دستی………………………………………………………………………………………………………102
3-4-معدن …………………………………………………………………………………………………………………….106
4-4- قابلیت ها و محدودیت های شهرستان رضوانشهر در زمینه کشاورزی…………………………………107
1-4-4- محدودیتها و تنگناهای شهرستان در زمینه کشاورزی ………………………………………………..107
2-4-4- مسایل اساسی ومشکلات توسعه شهرستان در بخش کشاورزی…………………………………… 107
فصل پنجم- علل تغییر وتحولات و بازتاب آن در شهرستان رضوانشهر
1-5- عوامل انسانی موثر در فعالیتهای تولیدی محصولات کشاورزی در شهرستان رضوانشهر…….. 110
1-1-5- عوامل اقتصادی و نقش آن در تحول محصولات کشاورزی در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی…………………………………………………………………………………………………………………………..111
1- نیاز بازار به تولید انواع محصولات کشاورزی……………………………………………………………………111
2- تاثیر تحولات اقتصاد جهانی بر فعالیتها وتحولات اقتصاد روستاهای شهرستان رضوانشهر…………….112
3- نقش جهاد کشاورزی در ارائه همه جانبه خدمات کشاورزی………………………………………………..113
الف: آموزش و تحقیقات کشاورزی در شهرستان رضوانشهر………………………………………………………113
ب: فعالیتهای عمرانی وامور زیر بنایی…………………………………………………………………………………… 115
ج: فعالیتهای مربوط به عمران کشاورزی ، زراعی ودامی …………………………………………………………..118
4- پیشرفت صنعت در ارائه تکنولوژی کشاورزی در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی……………120
1-4- تکنولوژی مکانیکی …………………………………………………………………………………………………122
2-4- تکنولوژی بیولوژیکی ………………………………………………………………………………………………126
5- رابطه تراکم جمعیت و عمقی شدن کشت در جامعه روستایی……………………………………………….127
6 –نقش تحقیقات کشاورزی در ارائه محصولات پر بازده……………………………………………………… 130
7- یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و نتایج حاصل از آندر شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی…131
8- نقش توسعه راههای ارتباطی در تغییر و تحولات موجود………………………………………………………135
1-8- راههای اصلی………………………………………………………………………………………………………….135
2-8- راههای فرعی………………………………………………………………………………………………………….137
3-8- رههای روستایی ……………………………………………………………………………………………………..137
2-1-5- نقش عوامل اجتماعی – فرهنگی در تحول تولیدات کشاورزی………………………………………139
1- عقاید اسلامی و فرهنگی در خصوص پرورش حیوانات بومی وغیر بومی ………………………………139
2- باورهای دینی و اعتقادی در خصوص کشت محصولات ویژه ……………………………………………..141
3- ارث و نقش آن در تحول تولیدات کشاورزی …………………………………………………………………..142
4- توسعه و گسترش مشارکت موثر و همه جانبه مردم و نهادهای محلی در رشد کشاورزی……………143
3-1-5 نقش عوامل سیاسی و دولتی درتحول تولیدات کشاورزی……………………………………………..144
1- نقش حمایتهای دولتی در ارتقاء سطح تولید کشاورزی………………………………………………………..145
2- پرداخت وام وتسهیلات ویژه به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی…………………………………….147
3- سیاست حمایت دولت از بازرگانان تجاری وارد کننده و صادر کننده محصولات کشاورزی ……..148
4- خدمات و تا سیسات زیر بنایی روستایی و نقش آن در تحولات اقتصاد کشاورزی …………………..149
2-5- نقش عوامل طبیعی در تحول محصولات کشاورزی منطقه مورد مطالعه………………………………151
1-2-5- نوسانات آب و هوایی برروی کشاورزی شهرستان رضوانشهر ……………………………………….151
- نوسانات جریانات جوی تاثیر گذار در منطقه مورد مطالعه……………………………………………..152
- بی نظمیهای بارش در زمان کاشت ، داشت و برداشت محصولات………………………………….153
- برف و یخیندان ونقش آن در محصولات کشاورزی……………………………………………………155
2-2-5- ویژگی های آب و خاک……………………………………………………………………………….156
1- نقش آزمایش و بازسازی خاک در تحول تولیدات کشاورزی……………………………………….156
2- زهکشی خاک و نقش آن در توسعه کشاورزی منطقه…………………………………………………..158
3- ساخت کانال و نهرهای مهندسی جهت توسعه آبیاری منطقه…………………………………………..159
3-2-5- بلایای طبیعی و نقش آن در توسعه کشاورزی……………………………………………………..161
1- وقوع سیل براثر شدت بارندگی…………………………………………………………………………………161
2- خشکسالی های خفیف و احتمالی……………………………………………………………………………..162
3- بادهای محلی وغیر بومی………………………………………………………………………………………….162
3-5- نقش تولید محصولات جدید کشاورزی در توسعه کشاورزی منطقه…………………………….163
1-3-5- پرورش شتر مرغ جوابگوی نیاز غذایی کشور………………………………………………………163
2-3-5- بررسی مزیتهای رقابتی صنعت پرورش شتر مرغ در منطقه …………………………………….166
فصل ششم : بازتاب فضایی تحولات ، آزمون فرضیات و ارائه پیشنهادات
1-6- برنامه ریزی فضایی ونقش آن در تحولات توسعه روستایی………………………………………169
2-6-علل شکل پذیری وامکان پذیرش دگرگونی درتحولات روستایی درمنطقه مورد مطالعه….170
1-2-6- نقش آموزش و ارتباطبات در تحولات منطقه………………………………………………………170
2-2-6- تبادلات و تنوعات فرهنگی در منطقه ارتقاء اجتماعی می آفریند……………………………..172
3-2-6- روستا نشینی شهری دلیلی دیگر بر تحولات روستایی……………………………………………174
4-2-6- عالیترین فضایل روستایی چگونه در حال تغییر است …………………………………………….175
3-6- آزمون فرضیات ………………………………………………………………………………………………..177
4-6- بازتاب فضایی تحولات اقتصادی روستاهای دهستان مرکزی…………………………………….. 190
1-4-6- بازتاب فضایی ریخت بیرونی روستاهای دهستان مرکزی ……………………………………..190
2-4-6- بازتاب فضایی ریخت درونی روستاهای دهستان مرکزی……………………………………….192
5-6- نتیجه گیری از اهداف تحقیق در منطقه مورد نظر……………………………………………………..194
6-6- پیشنهادات برای رشد وتوسعه بهتر شهرستان رضوانشهر و دهستان گیل دولاب……………….195
1-6-6- اصلی ترین محدودیتها و تنگناهای توسعه در منطقه مورد مطالعه……………………………..195
2-6-6- اصلی ترین مسایل و موانع توسعه که در منطقه باید به آن توجه شود ……………………….196
3-6-6- اهداف پیشنهادی توسعه برای رفع موانع توسعه پایدار در منطقه مورد مطالعه …………..197
4-6-6- راهبردهای پیشنهادی توسعه پایدار در منطقه مورد مطالعه………………………………………197
چکیده : تحقیق حاضر با عنوان «بازتاب فضایی تحولات اقتصادی روستاهای شهرستان رضوانشهر در دو دهه گذشته (83-63) در مورد دهستان مرکزی از توابع بخش مرکزی شهرستان رضوانشهر به انجام رسیده است.
با توجه به اینکه دهستان مورد مطالعه از یکسوی به لحاظ موقعیت و شرایط طبیعی، انسانی و منابع آب و خاک از ویژگی‌های مطلوبی برخوردار است و از سوی دیگر، اطلاعات و آگاهی‌های فنی و حمایتی دولتی و به اصطلاح عوامل بیرونی در سالهای اخیر موجب شده‌اند تا اقتصاد روستایی در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی متحول گردد. بازتاب فضایی این تحولات را می‌توان در ارتقاء فکری و عملکردهای روستاییان بهره‌بردار در امور کشاورزی و فعالیتهای روستایی مشاهده کرد. از عمده‌ترین بازتابها و تحولات اقتصادی می‌توان به نوآوری‌ها، تنوعات تولیدی و فعالیتهای اقتصادی مانند پرورش موزهای گلخانه‌ای، پرورش ماهی قزل‌آلا، پرورش نگهداری شترمرغ محلی و تولید محصولات جالیزی اشاره کرد. که در دو دهه گذشته اتفاق افتاده است و موجبات ارتقاء سطح درآمدهای اقتصادی و اجتماعی (فرهنگی) روستائیان شده است. این تحولات به خوبی در سطح شهرستان رضوانشهر مشهود است. و اینجانب در سطح دهستان مرکزی این شهرستان با کار میدانی خود به آن توجه داشته ام.
در بررسی مهمترین علل شکل گیری و امکان پذیرش دگرگونی در تحولات اقتصادی دهستان مرکزی مشخص گردید که نقش آموزش و ارتباطات، تبادلات و تنوعات فرهنگی و روستانشینی شهری، تأثیر عوامل فعال و مداخله گر درونی و برونی از جمله حمایتهای دولتی عمده ترین انگیزه ها در روند تحولات روستایی، تولیدات کشاورزی، اشتغالات در دهستان مرکزی شده است.
این تحقیق، با هدف شناسایی و بررسی تحولات اقتصادی روستاهای شهرستان رضوانشهر طی سالهای82- 1362 با تمرکز مطالعه روی دهستان مرکزی در شش فصل تدوین گردیده است. فصل اول تا چهارم این تحقیق کلیات و ویژگی های طبیعی و انسانی و مبانی نظری در منطقه را مورد بررسی قرار داده و در فصل پنجم به تحولات اقتصادی و علل این تحولات و تغییرات در سطح منطقه بین سالهای مورد نظر پرداخته و در فصل آخر (ششم) به تجزیه و تحلیل این تحولات، آزمون فرضیات و پیشنهادات مبادرت ورزیده است.